ESKLABOAK

1. Gizarte erromatarraren ezaugarri nagusietariko bat, biztanleen arteko desberdintasunak izan ziren . Ikusgarriena gizon-emakume askeen eta esklaboen arteko desberdintasuna zen. Erromatar garaian esklaboa zen sistema ekonomikoaren oinarri. Pribilegiatu guztiak esklabu bat edo bat baino gehiago zeuzkaten.

2. Esklabuek ez zituzten eskubiderik horregatik legeek esklabuak ez zituzten babesten. Eskubiderik ez zituztenez, ezin zuten ezer izan haien menpe, ezta beste pertsona bati ezer eman edo harengan jaso zerbait. Debekatuta zeukaten ezkontzea. Legeak esaten zuen gizon hiritar bat harremanak izaten bazituen neska esklabu batekin seme-alaba esklabua izango zela. Jabeak bere esklabua hiltzen bazuen ez zen ezer gertatzen, baina esklabu batek bere jabea hiltzen bazuen, legeak esaten zuen, jabe horrek bere esklabu guztiak hil zitzakeela.

3. Esklaboek zeregin-mota ugari betetzen zituzten;nekazaritzan, meategietan, eraikuntzan, eskulangintzan edo herritarrren etxeetan egiten zituzten zeregin gogorrenak. Etxeko lanak eta ardurak   egiteaz arduratzen ziren ere. Gizonak normalean minetan edo eraikuntzetan lan egiten zuten eta neskek etxeetan lan egiten zuten edo prostitutak bihurtzen zituzten.

4. Esklabo gehienak zordunak ,gerra presoak edo hauen seme alabak ziren. Normalean preso horiek erosten zituzten enkante publikoetan edo dendetan. Maila goreneko esklabuak, enkante pribatuetan saltzen zituzten.

5. Jabeek hiltzen zirenean, batzuetan esklaboak libre uzten zituzten edo beraien askatasuna erosten zuten. Askatasuna lortzen zutenean libertoak izatera pasatzen ziren. Libertoak batzuetan oso aberatsak eta eragin handikoak bihurtu ahal ziren baina hori arren, gehienak plebeio gizarte taldea osatzen zuten eta nekazaritzan edo merkataritzan aritzen ziren.

6.Espartako, K.A.ko 113. urtean jaio zen Tracian(Italian). Gladiadore eta esklabua izan zen. Espartakoren emaztea Varinia izeneko neska bat zen. Berak gidatu zuen matxinada inportanteena  erromatar errepublikaren aurka. Espartakok borrokatu zuen esklabuen alde. Soldadua eta borrokalaria izan zen. Bera izan zen lehenengo matxinada sortu zuena, ihes egiteko.

Hori egin zuen. Vesubio mendian babestu ziren eta hor,  pobreak batu zitzaizkion.

Erromatarrak beldurtuta zeuden, horregatik, bi militar unitate Espartakorengana bidali zituzten. Espartako ondo informatuta zegoenez,  bi unitate horiek garaitu zituen. Espartakoren mugimenduak Italia osotik banandu ziren. Ejertzito bat sortu zuen eta Erromaren kontra joateko prest zegoen. Gobernuak,  beraien suntsipena ikustean,  neurriak hartzen hasi zen.

Espartako Crasorekin ados jarri zen, baina berak, bataila handian, traizionatu  zion. Espartakoren ejertzitoa garaitua izan zen.

Espartako hil zen K.A.ko 71. urtean Petelian; borrokatzen.

ERROMATAR FAMILIA

AITA:

Etxearen jabea zen eta bere menpe esklabuak, seme-alabak , emaztea eta bezeroak zeuzkaten. Baita ere, botere erlijiozkoa,juridikoa eta ekonomikoa zeukan. Emazteari ematen zioten dirua gizonarentzat zen.

Eskubidea zuen edozer egiteko.

Gizona zen, etxea babesten zuena,lan egiten zuena eta armak erabiltzen zituena. Berak esaten zuena etxeko guztiak bete behar zuten.

AMA:

Emaztea etxeaz arduratzen zen, hau da, arropa garbitu,etxea garbitu, janaria egin... Esklabuak bezala. Umeak etxera ailegatzen zirenean, ama beraien hezkuntzaz arduratzen zen.

Jateko orduan, emakumea afari formaletan mahaian esertzen zen gonbidatuekin. Emakumeak aulkietan eserita eta gizonak triklinioetan.

Askeak ziren erosteak egiteko, lagunak ikusteko, espektakulo publikoak ikusteko eta tenpluetara joateko.

Emakume bat umezurtz geratzen bazen, eta ez bazegoen ezkonduta,askea bihurtzen zen. Baina hori ez zegoen ondo ikusita eta gainera bakarrik geratzen ziren.

SEME ALABAK:

Mutilak 16 urteekin gizon gisa hartzen zituzten. 

Aitaren menpe zeuden eta aitak esaten zuena egin behar zuten. 

ESKLABOAK:

Esklaboak ziren; gerra bat galdu zutelako, salduta egon zirelako zenbait gastu ezin izan zutelako ordaindu,zigor legal batengatik edo familia esklabu batean jaio zirelako.

Erroman bakarrik beraien askatasuna eros zitzaketen eta hiritar erromatarra izan.

Esklabuek soldata bat irabazten zuten, baina soldata hori beraien jabeak erabakitzen zituzten. Ondo egiten bazuten zerbait irabazten zuten, baina gaizki egiten bazuten, zigorra ematen zieten.

EZKONTZAREN BALDINTZAK:

Ius commubi izatea, hau da, gaitasun legala izatea, bakarrik zuten hiritar erromatarrek.
Edade izatea:
        14 urte gizonak eta 12 urte emakumeak.
         Aitaren baimena izatea.

EZKONTZA AURRETIK:

Momentu horretan dotea zen.
Ospakizuneko besperan neskalagunak bere jostailu zaharrak ematen zizkion ´LARES´
Ezkontzaren egunean emakumea ilea apaintzen zuen eta arropa tradizionala janzten zuen.Tunika zuri bat zen eta oinetaraino ailegatzen zen eta estalki bat aurpegia estaltzeko.

EZKONTZA:

Ezkondu gabea izatea ez zegoen ondo ikusita,horregaitik ezkontzen ziren eta ezkontzen ziren pertsonak aitak aukeratzen zituen.
Ezkontzaren helburua zen:
         Seme-alabak izatea.
         Dote bat izatea.

DIBORTZIOA:

Bi modu banatzeko:

Divortium:Ezkontzaren banaketa, biek usten dute, emakumea gizonaren etxea utzi behar zuen.

Repudium:Gizona emakumea usten du.

Banatzeko kasuak:

Gizonaren kasuak:

Emakumearen adulterioarengatik.

Ume faltarengatik.

Emakumearen eta gizonaren kasuak:

Herritasuna galtzeagatik.

GURE FAMILIA ERROMATARRA

Ulpia Traiana in Dacia est. Ulpia Traiana oppidum Dacium est. Dacia in Europa est. Dacia insula non est, sed provinciae. In Ulpia Traiana est parvus numerus fluvius. Quot fluvii in Ulpia Traiana sunt? In Ulpia Traiana duo fluvii sunt. Quis fluvii in Ulpia Traiana sunt? In Ulpia Traiana Danubius et Porolissum sunt. Estne Nilus in Ulpia Traiana? Nilus in Ulpia Traiana non est, sed in Africa.

Lucius vir Romanus est. Appia femina Romana est. Tita puella Romana est, Titus quoque puer Romanus est. Emilia ancilla Appia est. Marius dominus non est , sed servus. Cuius pater Titi est? Lucius pater Titi est. Cuius est mater Titae ? Mater Titae Appia est.Quot liberi sunt?Duo liberi sunt,sed Tita et Titus.

SCAENA PRIMA

Personae:Appia,Tita,Titus,Emili et Marius.

ANE PASCUAL

Titus: "Mater"Appia Titum non audit, quia Lucia plorat.Titus respondet : " Lucia plorat quia mater eam verberat"

Lucius : " Cur mater Luciam verberat?"

Titus : " Tita verberat, quia puella improba est. Tita parva puellam pulsat."

Lucius Titum videt eumque interrogat : "Cur Lucia plorat?"

Tita: " Mamma! Lucius hic est." Appia Titam videt.

Appia: " Tua Tita ancilla Lucia improba est"

Lucius : " Fu ancilla !"

" Ancilla quae parvam ancillam pulsat improba est!"

Lucius iratus puerum improbus verberat : tuxtax, tuxtax, tuxtax, tuxtax...

Lucia plorat: " Uhuhuhuhu"

IXONE AHEDO

Titus plorat: "Ua,ua!" Titus iratus est.

Appia venit et Appia Titam interrogat: "Cur Titus plorat?"

Tita respondet: "Titus plorat, quia Emilia eum pulsat".

Emilia ancilla Romana est.

Appia irata est et Lucium vocat.

Lucius venit et Lucius interrogat: "Quis me vocat?"

Tita respondet: "Appia te vocat."

Appia venit et respondet: "Emilia Titum pulsat."

Titus: "Ubi est Emilia?"

Marcus respondet: "Emilia est ancilla proba et Emilia Titum non pulsat."

Emilia venit et Titus verberat: "tuxtax, tuxtax,tuxtax..."

Appia: "Emilia non est ancilla proba, ancilla inbroba est!!!" 

EDU ALBERDI

Lucius: "Salve!"

Titus: "Salve pater"

Lucius: "Salve Appia!" Appia eum non audit.

Lucius: "Appia! Appia non me audit". Quia plorat, Lucius Appia eum non audit. Iam non plorat.

Lucius Appia interrogat: "Cur plorat?"

Appia respondet: "Quia Marius me pulsat."

Tita interrogat: "Cur mama plorat?"

Titus: "Quia Marius mamam plorat?"

Lucius: "Marcus eam pulsat, quia Appia cantat.


IKER FERNÁNDEZ

Tita plorat: "Uhuhu" Tita Appiam vocat.
Cur Tita Appiam vocat? Tita eam vocat quia Titus et Marius eam pulsat.
Appia: "Quis me vocat?"
Tita: "Ego te vocat" Tita plorat.
Appia: "Cur plorat?"
Tita: "Quia Titus et Marius me pulsat" Appia Lucium vocat. "Pater"
Pater eum non audit, quia dormit.